توضیحات :
گزارش کارآموزی در تصفیه خانه آب تهران
فهرست
بخش اول1
مقدمه2
تاریخچهآبتهران4
منابعتأمینآب6
تاریخچهتصفیه آب7
تصفیه‌خانه‌هایآبتهران11
1. تصفیه‌خانه شماره یک(جلالیه)11
2. تصفیه‌خانهآبشمارهدو(کن)12
3. تصفیه‌خانه‌هایشمارهسهوچهار(حکیمیه)12
4. تصفیه‌خانهشمارهپنج(مینیسیتی)13
فرآیندتصفیهآب14
1. انتخابفرآیندهایتصفیهبرپایهکیفیتآبخام14
آشغالگیری15
پیشته‌نشینی17
بهره‌برداری18
کلرزنیآبخام19
2. انتخابفرآیندهایتصفیهبرپایهکیفیتآب19
3. فرآیندهایمختلفیکتصفیه‌خانه20
شرحمراحلتصفیهوتأسیساتآب22
1. ایستگاهپمپاژآب‌گیریوحوضچه‌یشیرآلاتورودی22
2. شیرکنترلآبخام22
3. اندازه‌گیریدبیآبورودیبهتصفیه‌خانه23
4. هوادهی24
5. آهک زنی(تنظیمpH آب و حذف سختی)25
6. اختلاطسریع26
7. واحدزلال‌ساز28
زلال‌سازبابسترلجن29
زلالسازهایپولساتوروتهصاف30
مزایا و معایب زلال‌ساز پولساتور32
زلال‌سازباتماسلجن33
فلوکلاریفایرهایاکلاریفلوکولاتور35
8. فرآیندانعقاد(کوآگولاسیون)36
مکانیسمانعقاد‌سازی37
انواعمنعقدکننده‌ها37
موادمنعقدکنندهموردنیازدرتصفیه‌خانه38
مقایسهکلروفریکوسولفاتآلومینیوم(آلوم)38
9. فرآیندلخته‌سازی38
10. فرآیندته‌نشینی38
11. صاف‌سازییافیلتراسیون38
صافی‌هایشنیتحتفشار38
نحوه‌شستشویفیلترهایتحتفشار38
فیلترهایشنیثقلیکند38
مزایایصافیشنیکند38
فیلترشنیثقلیتند38
مزایای صافی‌های شنی تند38
صافی‌هایویژه38
صاف‌سازیدرتصفیه‌خانهجلالیه38
12. سالم‌سازیآب(کلرزنینهایی)38
واحدکلرزنی38
ویژگی‌هایشیمیاییکلر38
مبانی کلرزنی38
روشکلرزنی38
چگونگیاثرگندزداییکلر38
سیستم‌هایکلرزنی38
تجهیزاتکلرزنی38
فضاهایتشکیلدهندهواحدکلرزنیگازی38
روشهایتشخیصنشتگازکلردرواحدکلرزنی38
بخشدوم38
شرایطلازمبرایآزمایشگاهتصفیه‌خانه38
آزمایش‌هایموردنیاز38
آزمایش‌هایفیزیکیـشیمیایی38
1. دما38
2. رنگ38
3. بو38
4. کدورت38
5. کلجامداتمعلق38
6. pH38
7. اندازه‌گیریاکسیژنمحلول(DO)38
8. هدایتالکتریکی(EC)38
9. کلجامداتمحلول(TDS)38
10. قلیائیتکل38
11. سختیکل38
12. سولفات(SO4-2)38
13. کلرید(Cl-)38
14. سدیم(Na)38
15. آمونیاک(NH3)38
16. نیتراتونیتریت(NO3وNO2)38
17. کلرازادباقیمانده(Cl2)38
18. آهن(Fe)38
19. منگنز(Mn)38
20. آلومینیوم(Al)38
21. آزمایشجار38
آزمایش‌هایمیکروبیولوژیکی38
1. آزمایشهایباکتریایی38
2. آزمایشهایزیست‌شناختی38
آزمایشفلزاتسنگین38
آزمایشموادکمیاب38
1. فلورید(F-)38
2. برومید(Br-)38
3. موادپاک‌کننده38
آزمایشهایموادآلی38
آزمایشهایموادپرتوزا38
لوازمموردنیاز38
احداثایستگاهپایشکیفیپیوستهآبرودخانهکرج38
استاندارد سازی38
منابع38
انتقاداتوپیشنهادات38
بخش اول
مقدمه
آب ماده‌ای فراوان در کره زمین است. به شکلهای مختلفی همچون دریا، باران، رودخانه و ... دیده می‌شود. آب در چرخه خود، مرتباً از حالتی به حالت دیگر تبدیل می‌شود اما از بین نمی‌رود. هر گونه حیات محتاج آب می‌باشد، انسانها از آب آشامیدنی استفاده می‌کنند یعنی آبی که کیفیت آن مناسب سوخت و ساز بدن باشد.
مجموعه عملیاتی که به منظور آماده کردن آب برای مصارف مورد نظر اجرا می گردد، «تصفیه آب» و مجموعه تأسیسات و تجهیزاتی که عملیات تصفیه آب را در بر می گیرد «تصفیه‌خانه» نامیده می‌شود بنابراین برای تهیه آبی مناسب برای شرب و مصارف عمومی شهری یک رشته عملیات در تصفیه‌خانه آب به اجرا گذارده می‌شود تا آب دریافتی از منابع آب را با کیفیتی قابل قبول در چهارچوب استاندارد «آب آشامیدنی» تحویل نماید.
آب آشامیدنی استاندارد به طور کلی آبی است که بیرنگ، بی‌بو و با طعم مطبوع و گوارا که مصرف آن حتی در دراز مدت هم به لحاظ عاری بودن از مواد مضر، ضرری برای سلامتی مصرف کننده نداشته و خسارتی به تجهیزات انتقال، توزیع و مصرف وارد نیاورد.
عملیاتی که در تصفیه‌خانه آب آشامیدنی در رابطه با تصحیح کیفیت آب اجرا می‌شود بستگی به کیفیت آب منابعی دارد که برای تأمین آب آشامیدنی در نظر گرفته می‌شود و طرح تأسیسات تصفیه‌خانه نیز با در نظر گرفتن اینکه آب تصفیه شده برای چه مصرفی در نظر گرفته خواهد شد پیش‌بینی می‌شود.
منابع آب که به منظور تأمین آب آشامیدنی و مصرف عمومی به کار گرفته می‌شوند، شامل؛
· منابع آبهای سطحی؛ دریاها و دریاچه‌ها، آبگیرها و برکه‌ها، رودخانه‌ها و جویبارها
· منابع آبها زیرزمینی؛ چاه‌ها، قنوات و چشمه‌ها، است.
که در بعضی از تأسیسات تصفیه آب از یک یا چند منبع مختلف آب دریافت و تصفیه می‌شود. به هر حال اقداماتی که در زمینه تصفیه آب منظور خواهد شد، آب دریافتی را به آب آشامیدنی تبدیل خواهد کرد و به همین جهت مطالعه کیفیت فیزیکی، شیمیایی و میکروبیولوژیکی منابع مورد نظر تأمین آب آشامیدنی برای ایجاد یک سیستم تصفیه و توزیع آب سالم ضرورت پیدا می‌کند
تاریخچه آب تهران
برخلاف اغلب شهرهای بزرگ دنیا, تهران در کنار رودخانه بنا نشده است، بههمین دلیل بخشی از آب مورد نیاز این شهر با ید از نقاط دور دست و رودخانه‌های اطرافتأمین و منتقل گردد. تا سال ۱۳۰۶، آب شهر توسط ۲۶ رشته قنات با مجموع آبدهی حدود۷۰۰ لیتر در ثانیه تأمین می‌گردید. در این سال عملیات احداث کانال انتقال آب رودخانه کرج به تهران آغاز شد. این کانال که ۵۳ کیلومتر طول داشت و آب را از روستای بیلقان کرج به جمشیدآباد تهران منتقل می‌نمود طی چهار سال احداث گردید و با توجهبه اینکه بیست کیلومتر از این کانال سرپوشیده و بقیه رو باز بود لذا احتمال آلودگیو تلفات آب وجود داشت.
از طریق این کانال مقدار ۵۳ سنگ به عنوان حق آبه و مقداری همبه عنوان سهمیه(نه هشتاد و چهارم) به آب تهران افزوده شد و به این ترتیب جمعاً قریببه یکصد سنگ (حدود ۱۶۰۰ لیتر در ثانیه) آب توسط جوی‌ها در شهر توزیع و به آبانبارهای منازل انتقال می‌یافت.در سال ۱۳۲۹ طرح اولیه لوله‌کشی تهران برایجمعیتی معادل نهصد هزار نفر به مرحله اجرا درآمد و دو خط لوله فولادی به قطر ۴۰ اینچو با ظرفیت ۲۴۲۰۰۰ متر مکعب در شبانه روز برای انتقال آب از آبگیر بیلقان به اولینتصفیه‌خانه تهران(جلالیه) در نظر گرفته شد. بهره‌برداری از خط اول خطوط لولهفولادی و تصفیه‌خانه جلالیه در سال ۱۳۳۴ آغاز گردید. همچنین در سال ۱۳۳۳ به منظور مهار بارش‌های آسمانی، مطالعات ساخت سد امیر کبیردر ۴۰ کیلومتری شمال غربی تهران (از آبگیر خرسنگ کوه)، در حوالی کیلومتر ۲۳ جادهکرج به چالوس نزدیک به روستای واریان آغاز گردید.
ساختن این سد در سال ۱۳۳۷ شروع ودر اوایل سال ۱۳۴۲ پایان یافت و بهره‌برداری از آن آغاز شد. به منظور پاسخگوئی به نیاز فزاینده تهران به آب شرب، تصفیه‌خانه شماره دو(کن)و دو خط لوله بتنی به قطرmm۲۰۰۰ جهت انتقال آب از آبگیر بیلقان به محل تصفیه‌خانه مزبور احداث گردید و از سال ۱۳۴۲ مورد بهره‌برداری قرار گرفت. رشد جمعیت و سیل مهاجرت به تهران همچنان ادامه داشت و نیازهای جدیدی را ایجاد می‌نمود، لذا متصدیان امر بر آن شدند که برای افزایش ظرفیت تأمین آب و توسعه تأسیسات چاره‌اندیشی و اقدام نمایند. در این راستا استفاده از منابع آب زیرزمینی مورد توجهقرار گرفت تا در کنار آب قنوات و سد کرج، بخشی از نیاز آبی تهران، بویژه در ماه‌هایاوج مصرف(خرداد، تیر، مرداد، شهریور) را جبران نمایند. از سال ۱۳۴۲ حفر چاه‌هایعمیق آغاز شد و روز به روز بر تعداد این چاه‌ها افزوده گردید. در سال۱۳۴۰ مطالعه و ساخت سد لتیان در ۳۲ کیلومتری شمال شرق تهران به منظور مهارآب رودخانه جاجرود آغاز گردید. در طرح توجیهی ساخت این سد، تأمین بخشی از آب تهران وآب کشاورزی دشت ورامین مورد توجه قرار داشت. سد لتیان در سال ۱۳۴۶ به بهره‌برداریرسید و استفاده از آب آن که به وسیله تونل تلو(به طول ۹ کیلومتر و به قطر 7/2 متر)به حومه شرقی تهران می‌رسد، آغاز گردید. از همان زمان، ساخت سومین تصفیه‌خانهتهران در منطقه حکیمیه تهران پارس مطرح شد. این تصفیه‌خانه در سال ۱۳۴۷ در مداربهره‌برداری قرار گرفت. عملیات توسعه تصفیه‌خانه سوم و احداث تصفیه خانه شماره چهاردر سال ۱۳۶۳ به اتمام رسید و مورد بهره‌برداری قرار گرفتند. به دنبال افزایش نیازهای آبی تهران، مطالعات و ساخت یک سد خاکی روی رودخانه لاردر شمال شرقی تهران در بلندیهای کوه کلان در دامنه قله دماوند در ناحیه‌ای به نامپلور در کیلومتر ۶۵ جاده هراز(تهران- آمل) در سال ۱۳۵۳ آغاز گردید. ساخت این سد درسال ۱۳۶۰ پایان یافت و بهره‌برداری از آن در سال ۱۳۶۳ آغاز شد.
یکی از اهداف ساخت سد لار تأمین بخشی از آب شرب تهران بود ولی به دلیل مشکل فرارآب، بهره‌برداری از سد مذکور به میزان ظرفیت اسمی آن میسر نگردید. آب ذخیره شده درمخزن این سد به وسیله تونل کلان (به طول۲۰ کیلومتر و قطر ۳ متر) تا سه کیلومتریدریاچه سد لتیان انتقال یافته و پس از برق‌گیری در دو نیروگاه کلان و لوارک جهتتغذیه سد لتیان از طریق رودخانه به این دریاچه می‌ریزد.
رشد بی‌رویه تهران وضعیتیرا بوجود آورده که منابع آب موجود یعنی سدهای کرج، لتیان و لار و چاههایی که قراربود فقط در ماه های اوج مصرف مورد استفاده قرار گیرند، دیگر کفاف مصرف شهروندانتهرانی را ننمایند و به ناچار برداشت از منابع زیرزمینی رو به افزایش نهاد. سقفمجاز برداشت از منابع زیر زمینی ۲۵۰ میلیون مترمکعب در سال تعیین شده است.
· برداشت طراحی شده و سیستماتیک از منابع آب زیرزمینی تهران(شاملچند سفره کوچک در شمال شهر مانند نیاوران، دره مقصود آبیک و محمودیه و یک سفره بزرگکه از تپه های عباس‌آباد شروع شده و تا جنوب تهران ادامه دارد ) از سال ۱۳۴۲ آغازگردیـده و نسبت آب تأمــین شده از منابع زیرزمــینی به کل آب تأمــین شده از 5/13 درصددر سال ۱۳۴۲ به ۴۹ درصد در سالهای اخیر رسیده است.
- ۹۴/۱۰/۲۵