گزارش کارآموزی بررسی نقش پیاده سازی مدل EFQM در گروه خودرو سازی بهمن
این فایل دارای فرمت word و آماده پرینت می باشد
فصل اول : طرح تحقیق
مقدمه 2
تاریخچه 3
اهداف مدل تعالی 7
آشنایی با کلیات مدل 8
مفاهیم بنیادین تعالی 10
معیارهای مدل EFQM
معیارهای مدل از دید امتیاز 24
منطق امتیاز دهی RADAR 25
روشهای خود ارزیابی 28
قلمروزمانی و مکانی 32
فرضیه 32
روش تحقیق 32
محدودیت های تحقیق 32
فصل دوم : مروری بر منابع موضوع
سه فقره از مهمترین جوایز کیفیت 34
تاریخچه تکامل مدل EFQM
آمار سازمان های برتر جایزه تعالی 38
مدل تعالی EFQMو معیارها 42
کاربردهای مدل تعالی سازمانی 43
مزایای مدل تعالی سازمانی 43
9 معیار مدل تعالی 46
فصل سوم : روش شناسی تحقیق
فرضیه و متغیرهای تحقیق 74
روش تحقیق 74
روش های جمع آوری اطلاعات 74
جامعه و نمونه آماری 75
فصل چهارم : بحث و نتیجه گیری
اظهار نامه آموزشی 77
وضیعت گذشته 79
اعضای کمیته های مدل تعالی 81
طرح جامع IT شرکت مزدا یدک 84
نتیجه کار 99
نتیجه گیری 100
پیشنهاد 102
فهرست منابع 103
مفاهیم نوین مدیریتی ؛
آشنایی با مدل تعالی سازمانی EFQM
1- مقدمه :
بیش
از یک دهه از اجرای رویکرد خصوصی سازی سازمانهای دولتی توسط مراجع ذیصلاح
تصمیم گیری کشورمی گذرد و امروزه بطور جدی شاهد تغییر فضای کسب و کار
سازمانها از محیط حمایتی به رقابتی و حرکت و رشد موسسات در فصل نوین اقتصاد
کشور هستیم در چنین محیطی سازمانها برای بقاء و کسب موفقیت پایدار،
نیازمند مدیریت مدبرانه و صحیح با اتکا بر منابع محدود و ارزشمند هستند از
سوی دیگر ظهور روزافزون رقبای کوچک و بزرگ در بخشهای مختلف صنعت و خدمات،
خرد شدن بازار به بخشهای کوچکتر، تغییر تعریف مخاطب(هدف) سازمان از مشتریان
به ذینفعان، تمرکز بر تامین انتظارات و نیازهای کلیه ذینفعان، تلاشی مضاعف
را برای حفظ و توسعه سازمان می طلبد
در این راستا، طی دهه های
اخیر، اندیشمندان علم مدیریت با تکیه بر تجارب سازمانهای موفق و پیشرو،
همواره در پی یافتن راه حلهایی برای بهبود وضعیت و حرکت به سوی تعالی بوده
اند که نتیجه تحقیق و مطالعات آنها، منجر به خلق ابزارهایی همچون
[1]5S،TQM[2]،BSC[3]،ISO،SIX SIGMA،PM[4]،CRM[5]و شده است که هر کدام از
این ابزارها در صورت به کارگیری صحیح در زمان و مکان مناسب، می تواند منافع
مادی و غیر مادی بیشماری را برای سازمانها به همراه داشته باشد اما با
توجه به خواست و انتظار همیشگی مدیران ( بویژه در سازمانهای ایرانی) و نوع
نگاه آنها به چنین ابزارهایی که متکی بر نتایج حاصله (نتیجه مداری) است،
معمولاً خروجی حاصل از بکارگیری این فنون، در حد انتظار نبوده است اما به
موازات پیدایش تکنیکهای مدیریتی متنوع، مدلهای تعالی سازمانی از دهه 1950
میلادی متولد شدند مدلهای تعالی سازمانی با الگو برداری از شرکتهای موفق
دنیا توانسته اند چارچوب مناسبی را برای مدیریت سازمانها در محیط رقابتی
ارایه کنند ویژگی بارز این مدلها، نوع نگرش به سازمان (کل نگری) است که به
مدیریت این امکان را می دهد تا ضمن ارزیابی و مداقه سازمان تحت امر خود،
بتواند آن را با سایر سازمانهای مشابه مقایسه کند از سوی دیگر، مدل ها
معمولاً بگونه ای طراحی شده اند که امکان استفاده از تکنیکهای مختلف را
برای سازمان فراهم می سازند
2- تاریخچه :
نگاهی مختصر به
فهرست جوایز کیفیت در دنیا و نحوه شکل گیری آنها نشان می دهد که عمدتاً
براساس3 مدل مهم بنیان نهاده شدند که عبارتند از :
الف –مدل دمینگ
ب- مدل مالکوم بالدریج
ج- مدل EFQM
خاستگاه
نخستین جایزه کیفیت در دنیا، کشور ژاپن بود اتحادیه دانشمندان و مهندسین
ژاپن (JUSE) در جولای سال 1950، از پروفسور ادوارد دمینگ برای حضور در ژاپن
دعوت کرد دمینگ با حضور در ژاپن، دوره های مختلف یک روزه و چند روزه برای
سطوح مختلف فعالان در عرصه صنعت اعم از رهبران، مدیران، مهندسان، محققان آن
کشور برگزار کرد آموزه های وی تاثیر شگرفی در ایجاد تفکر مشارکتی و حرکت
به سمت کنترل کیفیت در ژاپن شد که در آن زمان در ابتدای راه قرار داشت
سوابق
سخنرانی های وی در بحث کنترل کیفیت آماری، گردآوری و تدوین شد و دمینگ، حق
انتشار آنها را به JUSEاهداء کرد و رئیس هیئت مدیره JUSEبه پاس قدردانی
از بخشش دمینگ و با هدف ارتقا و توسعه مستمر کنترل کیفیت آماری در ژاپن،
پیشنهاد تاسیس یک جایزه با نام دمینگ را به هیئت مدیره ارائه و هیئت مدیره
نیز به اتفاق آراء، آن را تصویب کرد این جایزه از سال 1951 به سازمانهایی
که از طریق TQMبه بهبودهای نایل شده اند و نیز به افرادی که در زمینه کنترل
کیفیت آماری و یا TQM، مطالعه، تحقیق و مشارکت در گسترش آنها داشته اند،
اعطاء می شود همچنین در یک بخش جدیدتر از سال 1973، به واحدهای عملیاتی
شرکتهایی که به بهبودهای چشمگیری در نتیجه بکارگیری ابزارهای کنترل کیفیت و
یا TQM، اعطاء می شود
اما با گذشت قریب به 3 دهه از تولد جایزه
دمینگ در ژاپن, صاحبان صنایع، مدیران بنگاههای اقتصادی و دولتمردان آمریکا
بتدریج دریافتند که توانایی آنها در رقابت اقتصادی با ژاپن تحلیل رفته و
یکی پس از دیگری، بازارهای محصولات و خدمات شرکتهای آمریکائی بدست ژاپنی ها
تسخیر می شود آنها به وضوح مشاهده کردند که علیرغم ضرورت توجه به کیفیت
برای استمرار کسب و کار و در سطحی بالاتر، حضور موفق در بازار رقابت جهانی،
تاکید مکرر بر کیفیت در شرکتهای آمریکائی آنچنان تداوم نداشته است دلیل
این امر نیز عدم اعتقاد مدیران به موضوع کیفیت و یا عدم اطلاع از نحوه
اقدام در این زمینه است
در راستای این موج نگرانی، مقاله ای تحت
عنوان چرا ژاپن می تواند ما نمی توانیم؟ در یکی از نشریات آمریکا منتشر شد
که علل پیرفت ژاپن در طی دهه های پس از جنگ جهانی دوم را بطور موشکافانه
مورد ارزیابی قرار داده بود
این بررسیها و مطالعات، تاثیر بسزایی
جایزه دمینگ در بهبود عملکرد سازمانهای ژاپنی، رشد و ارتقای سطح کیفیت
محصولات و خدمات آنها و نهایتاً تسخیر بازارهای بین المللی، بر دولتمردان و
مدیران صنایع نمایان ساخت از همین رو مالکوم بالدریج وزیر وقت بازرگانی
آمریکا، پیشنهاد تاسیس جایزه ای را به کنگره آمریکا ارائه کرد که نهایتاً
در سال 1987 و بعنوان یک قانون و به یاد مالکوم بالدریج(که قبل از تصویب
قانون، فوت کرده بود)، جایزه مالکوم بالدریج تاسیس و از سال 1988 به
سازمانهای پیشرو و متعالی در بخش صنعت و خدمات و از سال 1999 نیز به
سازمانهای فعال در بخشهای بهداشت و آموزش اهداء شد
در اواخر دهه
1980، که اقتصاد اروپا در معرض تهدید بازارهای خاور دور (بویژه ژاپن) قرار
داشت، گروهی از مدیران عامل 14 سازمان پیشرو در اروپا گرد هم آمدند تا
راهکار به سلامت جستن از مخاطر موجود و سردمداری آینده را بیابند مشورت این
گروه و عزم انان به تاسیس بنیاد غیر وابسته کیفیت انجامید بنیادی که چشم
انداز ان، در بخشش سازمانهای اروپایی در جهان و ماموریت آن گسترش آگاهی ها
و ارایه دوره های مدیریت، و شناسایی دست آوردها و تشویق و انگیزش راهیان
مسیر توسعه و تعالی است بدین ترتیب در سال 1989، بنیاد مدیریت کیفیت اروپا
با نام مخفف EFQM[6]تاسیس شد و کمیسیون اروپا آن را تائید کرد
اما
در ایران، مدل تعالی سازمانی زمانی مطرح شد که در جهان بیش از 70 مدل
سرآمدی ملی و 90 جایزه کیفیت وجود داشت از سال 1380 برخی نهادها و انجمنهای
فعال در زمینه کیفیت در کشور تلاشهایی را برای تدوین مبنایی جهت اعطای
جایزه به سازمانهای فعال و پیشرو در کیفیت مشابه آنچه در کشورهای دیگر اجرا
می شد، آغاز کردند که در نهایت پس از بحث و بررسی فراوان و با لحاظ
شاخصهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، مدل تعالی سازمانی EFQMبعنوان
مبنای تدوین جایزه در ایران برگزیده و مقدمات تولد 2 جایزه، فراهم شد یکی
جایزه ملی کیفیت که توسط موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و دیگری
جایزه ملی بهره وری و تعالی سازمانی که از طریق موسسه مطالعات و بهره وری و
نیروی انسانی،به سازمانهای واجد شرایط اعطاء می شود شایان ذکر است با
توجه به اینکه نهاد مافوق هر دو موسسه اعطاء کننده جوایز، وزارت صنایع و
معادن است، مذاکراتی برای ادغام هر دو جایزه، آغاز شده که تاکنون توافقی
حاصل نگشته است
3- اهداف مدل تعالی سازمانی :
سازمانها
صرفنظر از حوزه فعالیت، اندازه، ساختار یا بلوغ سازمانی و موفقیت شان،
نیازمند ایجاد یک چارچوب مدیریتی مناسبی هستند این مدل در سال 1992 بمنظور
ارزیابی سازمانها برای جایزه کیفیت اروپا ارائه شد، ولی بسرعت در سراسر
دنیا گسترش یافت و مبنایی برای ایجاد جوایز کیفیت ملی و منطقه ای شد
این مدل، یک ابزار عملی است که می تواند در زمینه های زیر بکار گرفته شود :
·بعنوان ابزاری برای خود ارزیابی بمنظور تعیین موقعیت سازمانها در مسیر تعالی و کمک به درک فاصله بین اهداف و واقعیتها
· بعنوان راهی برای یافتن و آشنایی با بهترین تجارب سایر سازمانها
· بعنوان یک راهنما برای شناسایی حوزه های قابل بهبود
· بعنوان یک مبنا برای ایجاد زبان و تفکر مشترک
· بعنوان ساختاری برای سیستم مدیریتی سازمان
4- آشنایی با کلیات مدل :
همانطور که در شکل زیر مشاهده می شود، مدل تعالی سازمانی EFQMدارای چند بخش اساسی است که عبارتند از :
الف
–مفاهیم بنیادین: 8 مفهوم، اصول و زیربنای مفهومی و فلسفی (چرایی) مدل را
تشکیل داده و نقشی بنیادین در مدل، دارا است به عبارت دیگر این مفاهیم،
مهمترین و بارزترین وجوه توفیق و سرآمدی سازمانها در دنیای امروزه بوده و
حاصل نظر سنجی های متعدد بنیاد مدیریت کیفیت اروپا از رهبران و مدیران
موسسات پیشرو در سراسر اروپا می باشند که از این مفاهیم بعنوان مزیتهای
رقابتی و رموز موفقیت سازمان خود، یاد کرده اند لازم به توضیح است با توجه
به اخذ نظرات اصلاحی از سازمانها و یا مشاهده موضوعات جدید توسط ارزیابان
در طی ارزیابیهای خود از سازمانها، مفاهیم نیز در صورت نیاز، مورد بازنگری
قرار می گیرد
ب- معیارها: مفاهیم، با توجه به ماهیت انتزاعی خود،
بطور صرف قابل مشاهده، ارزیابی و اندازه گیری در سازمانها، نیستند و اید از
طریق مشاهده موارد کمی، محسوس و عینی، میزان درک و تحقق مفاهیم بنیادین
در سازمانها را پیگیری و ردیابی کرد 9 معیار مدل EFQMدقیقاً وظیفه تعیین
سطح و وضعیت 8 مفهوم بنیادین در سازمانهای ارزیابی شونده را بر عهده دارند
ج-
چارچوب خود ارزیابی : ارزیابی سازمان بر طبق معیارهای مدل، مستلزم تعریف و
تبیین روشهایی استاندارد جهت حصول به بهترین نتیجه ممکن است که با توجه به
تجربیات ارزیابان، نوع و میزان آمادگی (بلوغ) سازمان و جدیت رهبران آن، از
یکی از روشهای معمول استفاده می شود
د- منطق RADAR: با توجه به
تعدد تفاسیر و تعابیر ارزیابان از خواسته های مدل و نیز بیان کلیات در شرح
مدل (کلی گویی) و برای جلوگیری از تاثیر موارد فوق بر نتیجه کار ارزیابی
سازمانها، نگاه استاندارد و ساختار یافته ایی جهت مشاهده میزان تحقق هر یک
از زیر معیارها در سازمان، تحت عنوان منطق RADAR، توسط طراحان مدل شکل
گرفته است که شباهت فراوانی به چرخه بهبود مستمر PDCAدر سیستم مدیریت کیفیت
ISO9001:2000دارد
ه- مدل امتیاز دهی :برای تعیین میزان اهمیت هر
یک از معیارها و زیر معیارها در مدل، روش امتیازدهی خاصی تنظیم شده است که
به کمک آن بتوان علاوه بر اندازه گیری و تعیین میزان فاصله و شکاف موجود
بین وضعیت فعلی و آرمانی و هدف گذاری جهت بهبود، امکان مقایسه سازمانها را
با یکدیگر را مهیا می سازد
آمار سازمان های برتر منتخب جایزه ملی بهره وری و تعالی سازمانی
سطح تندیس ها –نخستین دوره 1382
در
نخستین دوره جایزه ملی بهره وری و تعالی سازمانی هیچ یک از شرکت های
متقاضی حاضر در این فرآیند موفق به دریافت سطح تندیس ها نشده اند
سطح گواهی نامه تعهد به تعالی –نخستین دوره 1382
1شرکت فولاد مبارکه
2شرکت تولی پرس
3شرکت پارس دارو
4شرکت ایران خودرو
5شرکت تراکتورسازی ایران
6شرکت ایرانی تولید اتومبیل (سایپا)
7شرکت طراحی مهندسی و تامین قطعات ایران خودرو (ساپکو)
8صنایع جنگ افزار سازی تهران
9شرکت صنعتی فراسان
10شرکت صنعتی محور سازان ایران خودرو
11شرکت دارو سازی سبحان
12شرکت فراب
13شرکت پارس خزر
14شرکت ایساکو
15شرکت کربن ایران
16شرکت رجاء
سطح تندیس ها –دومین دوره 1383
در
دومین دوره جایزه ملی بهره وری و تعالی سازمانی هیچیک از شرکت های متقاضی
حاضر در این فرآیند موفق به دریافت سطح تندیس ها نشده اند
سطح تقدیرنامه برای تعالی- دومین دوره 1383
1شرکت فولاد مبارکه
2شرکت ساپکو
3شرکت فراب
4شرکت ایران خودرو
5شرکت سایپا
سطح گواهی نامه تعهد به تعالی –دومین دوره 1383
1شرکت پتروشیمی اصفهان
2شرکت محورسازان ایران خودرو
3شرکت هپکو
4شرکت فراسان
5شرکت موتورسازان تراکتور سازی
6شرکت ذوب آهن اصفهان
7شرکت جنگ افزار سازی
8شرکت تراکتور سازی ایران
9شرکت فولاد خوزستان
10شرکت لوله و ماشین سازی ایران
11شرکت نیرو محرکه
12شرکت ماشین سازی اراک
13شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران
14شرکت پالایش گاز سرخون و قشم
15شرکت پارس دارو
16شرکت تولیدی شیمیایی پاکشو
17شرکت کارتن ایران
18شرکت قدس نیرو
19شرکت سایپا دیزل
20مدیریت تولید برق اصفهان
21شرکت متا لورژی خراسان
22شرکت صنایع هفتم تیر
23شرکت گسترش خدمات پارس خودرو
24شرکت برق منطقه ای اصفهان
25شرکت سیمان داراب
26شرکت مهندسی مرآت پولاد
27صنایع خودروسازان فتح
28صنایع سردساز خودرو
9 معیار مدل تعالی
معیار1 رهبری
الف) رهبران، مأموریت، آرمان، ارزشها و اصول اخلاقی سازمان را ایجاد کرده و نقش الگو در فرهنگ تعالی را ایفا می کنند
ایجاد و توسعه مأموریت، آرمان و فرهنگ سازمان
ایجاد
و توسعه ارزشها، اصول اخلاقی و مسئولیتهای اجتماعی سازمان و ایفای نقش
الگو در رعایت و انجام آنها به گونه ای که فرهنگ تعالی را پشتیبانی نماید
بازنگری و بهبود اثر بخشی رفتارهای شخصی در رهبری مشارکت فعال در فعالیت
های بهبود ایجاد انگیزه و تشویق به تفویض اختیار، خلاقیت و نوآوری، بعنوان
مثال از طریق تغییر ساختار سازمان، سرمایه گذاری در آموزش و فعالیت های
بهبود تشویق، حمایت و عمل بر اساس دست آوردهای فعالیت های یادگیری اولویت
بندی فعالیت های بهبود
ایجاد انگیزه و تشویق همکاری های درون سازمانی
ب) رهبران، شخصاً برای اطمینان یافتن از ایجاد، توسعه و استقرار سیستم های مدیریت و بهبود مستمر آنها، مشارکت دارند
همسو
سازی ساختار سازمان در راستای حمایت از جاری سازی خط مشی و استراتژی آن
اطمینان از ایجاد، توسعه و استقرار سیستمی به منظور مدیریت فرآیند ها تعیین
متولیان فرآیند ها به گونه ای روشن اطمینان از ایجاد، توسعه و استقرار
فرآیندی جهت توسعه، جاری سازی و به روز آوری خط مشی و استراتژی اطمینان از
ایجاد، توسعه و استقرار فرآیندی جهت اداره موثر سازمان اطمینان از ایجاد،
توسعه و استقرار فرآیندی به منظور اندازه گیری، بازنگری و بهبود نتایج
کلیدی
اطمینان از ایجاد، توسعه و استقرار فرآیند با فرآیند هایی
جهت انگیزه برای شناسایی، برنامه ریزی و استقرار بهبود ها به منظور کاراتر
کردن رویکرد ها بعنوان مثال از طریق خلاقیت، نوآوری و فعالیت های یادگیری
ج) رهبران با مشتریان، شرکای تجاری و نمایندگان جامعه تشریک مساعی می کنند
درک و پاسخگویی به انتظارات و بر آوردن آنها
برقراری همکاری های تجاری و مشارکت در آن
برقراری فعالیت های بهبود مشترک و مشارکت در آن
قدردانی
از افراد و گروه های ذینفع بخاطر مشارکت سازنده در کسب و کار، وفاداری و
مانند آن،مشارکت در تشکل های حرفه ای، کنفرانس ها و سمینارها، به ویژه
آنهایی که در راستای ترویج و حمایت از تعالی هستند
ترویج، حمایت و حضور در فعالیت هایی با هدف بهبود محیط جهانی و مشارکت سازنده سازمان در جامعه با توجه به حقوق و علایق نسلهای آینده
د) رهبران، در کارکنان ایجاد انگیزه نموده و از آنها حمایت و قدردانی می کنند
شخصاً مأموریت، آرمان، ارزشها، خط مشی و استراتژی، برنامه ها، اهداف بلند مدت و کوتاه مدت سازمان را با کارکنان در میان می گذارند