این مقاله WORD و آماده پرینت میباشد
بررسی تاثیر اشتغال زنان بر کارکردهای خانواده
این مقاله دارای پرسشنامه میباشد
فهرست
فصل اول : طرح تحقیق 1
فصل دوم : پیشینه تحقیق 14
فصل سوم :
بخش 1 : نظزیه های تحقیق
بخش 2 : اشتغال"زن"ایران 45
فصل چهارم : روش شناسی تحقیق138
فصل پنجم : روش تجزیه و تحلیل اطلاعات آماری142
فصل ششم : بحث و نتیجه گیری202
فصل اول
مقدمه:
زن
نیمی از پیکره اجتماع است و به تعبیر رابیند رانات تاثور متفکر بزرگ هندی:
بهترین دوست مرد. هیچ متفکر واقع بین و حق شناسی نمی تواند این حقیقت مسلم
را مورد انکار قرار دهد که اگر نقش زنان در پیشرفت و تعالی جامعه ای از
مردان آن جامعه بیشتر نباشد، کمتر هم نیست.
تجربه «اصلاح ساختار
فرهنگی» و تجدید نظر درباورها و نگرش ثابت کرده است که هر اندازه جامعه ای
شرایط مساعد و همسانی را برای رشد و سپردن مسئولیت ها (فارغ از چارچوب های
تنگ نظرانه و متحجرانه) فراهم آورد، به همان میزان توسعه و ترقی جامعه نیز
روند شتابان تری یافته است.
در عصر حاضر زن در جامعه نقش قابل توجهی
دارد. همچنین در خانواده نیز نقش های مهمی را ایفا می کند: از جمله تربیت
فرزندان آگاه و عالم، فراهم کردن محیط آرام و ایجاد آرامش در خانواده و
فعالیت در امور اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی و این امر موجب شده است
که زنان باری از جامعه را بدوش بکشند و پای به پای مردان در پیشبرد اهداف
جامعه نقش مهمی داشته باشند.
اکنون به رسمیت شناختن نیروی کار زنان در
تمام امور فرهنگی و اقتصادی و سیاسی خواست و نیاز جوامعی است که در قرنها
این نیرو را در زیر انواع پوشش های اخلاقی، نادیده گرفته بودند.
بیان مسئله
انسان
بطور طبیعی ، گرایش به رشد و تکامل دارد و اصلی‌ترین تفاوت او با دیگر
موجودات داشتن تفکر و خلاقیت است. این انسان متفکر، علی‌القاعده می‌باید بر
اساس تفکر علمی، روشهای نوین و شیوه‌های جدید در زندگی و محیط مادی اطراف
خویش بیافریند. در نتیجه، دینامیک بودن ، آفریدن و خلق‌کردن و حرکت به سوی
تکامل جزو ذاتی انسان است. بطور طبیعی از انسان انتظار رشد و تکامل می‌رود و
اگر سکون و ایستایی بر دوره‌ای از تاریخ بشر حاکمیت دارد و یا مللی علیرغم
تحولات توسعه صنعتی هنوز زندگی دردوران معیشتی را سپری می‌کنند، بدون
تردید موانعی در مقابل رشد و ترقی آنها وجود دارد.
با رفع این موانع و
آماده‌سازی زمینه‌های رشدن جامعه باید در یک روند طبیعی به تحولات مادی و
توسعه صنعتی نائل آید. با توجه به این فرض، انسان محور و کلید اصلی توسعه
به شمار می‌آید. یکی از موضوعات اساسی در برنامه‌ریزی‌های خرد و کلان
اقتصادی کشورها، توجه به نیروی انسانی است. چنانجه این نیروی انسانی ماهر و
متخصص باشد، سهم زیادی را در رشد و توسعه خواهد داشت. زنان در حدود نیمی
از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند و نقش آنان عمدتاً در برنامه‌های ملی و
بین‌المللی ، در رابطه با نحوه با مقاطع بحران اقتصادی و توسعه
سرمایه‌گذاری ، در مناطق قابل پیشرفت، بسیار حائز اهمیت است.
بنابراین
زنان می‌توانند در فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی سهیم بوده و با کسب آموزش
در جهات مختلف از جمله حرفه، در بالا بردن سطح تولید و بهره‌وری بیشتر از
نظر اقتصادی و رشد و توسعه کشور سهم بسزایی داشته باشند. (هر چند که تجزیه و
تفکیک شغل و تفاوت دستمزد، تقریباً در همه جا بر شکاف بین آنچه که زنان
تولید می‌کنند و آنچه را که بدست می‌آورند تأکید می‌کند.)
یکی از
مشکلاتی که زنان در همه جوامع باآن درگیر هستند، مسئولیت پرورش فرزندان و
اداره امور خانه میباشد. به واسطه این مسئله آنان امکان دسترسی به تخصصها و
آگاهی‌های سطوح بالا را کمتر دارند و همچنین زمانی را که می‌توانند در شغل
و حرفه خود صرف نمایند محدود میباشد.
در این پژوهش سعی می‌شود به
بررسی اشتغال زنان و تاثیر آن بر ساخت خانواده پرداخته شود و البته توجه به
این امر که، آیا کسی که در تمامی قرون و اعصار ، با حضور مداوم خود، عنصر
بقای خانواده بوده، حال با ترک خانه، بدان لطمه می‌زند؟ همچنین پاسخ به این
سئوالات در این زمینه مهم بنظر می‌رسد:
با توجه به دگرگونیهای بنیادی
در ساخت شغلی جامعه، و نظام ارزشهای سنتی و توزیع نقشها و پایگاههای زن و
مرد، اشتغال زنان بر روابط زن و شوهر، چه تاثیری داشته است، آیا در جهت
ثبات خانواده بوده است و یا در جهت تضعیف آن؟
یکی از اجزای مهم در
ساختار خانواده، کودکان هستند و توجه به این نکته نیز بسیار حائز اهمیت است
که : تاثیر خروج بی‌سابقه زن و ابعاد گسترده آن، تا چه حد بر سرنوشت
کودکان تاثیر نموده و این تأثیر در چه جهتی اعمال گردیده است؟
در انجام این پژوهش ، سعی می‌شود به این سئوالات پاسخ داده شود و نتایج آن ، مورد بررسی قرار گیرد.
اهمیت موضوع:
اثر
اشتغال زن بر خانواده از آن جهت حائز اهمیت است که نکات مثبت و منفی
اشتغال زنان در خانواده را برای ما روشن می سازد و مشکلات و عوارض ناشی از
این امور را آشکار می سازد در واقع باید دید که چگونه می توان مابین پذیرش
مسئولیت های اجتماعی از طرف زنان و قبول مسئولیت های خانوادگی از طرف
ایشان، رابطه ای قابل قبول و انسانی ایجاد کرد. بدیهی است که ایجاد شرایط
مناسب در باب اشتغال زنان تنها هنگامی میسر است که ایجاد شرایط متناسب با
این امر پذیرفته و تبلیغ شوند. بهر حال با اینکه در اکثر جوامع و بخصوص در
جامعه ما رشد تکنولوژی و صنعت خواستار ورود زن به بازار کار است اما بدلیل
عدم پذیرفتن فرهنگ، امر تحقق کامل اشتغال زنان در کلیه مشاغل امکان پذیر
نشده است و فاصله حقوقی میان زن و مرد همچنان مشهود است.
آنچه در این
مبحث مورد نظر ماست، از بین بردن تعصب و تبعیض هایی است که به عناوین
مختلف، چه از نظر حقوقی و چه از نظر فرهنگی باعث جدایی زن و مرد و احجاف
حقوق زنان شده است. زنان در هر جامعه ای دارای نقش دو گانه ای هستند به این
معنی که از یکسو به شدت مایلند نقش خود را در خانه و خانواده به نحو احسن
ایفا کنند و از سوی دیگر تمایل دارند تا شخصیت خود را به حد کمال پرورش
دهند و در صحنه زندگی اقتصادی و اجتماعی، نقش عمده ای داشته باشند. برای
اینکه نقش دوگانه زنان بتواند در پیشرفت اقتصادی اجتماعی کشور موثر افتد
لازم است تعادل منطقی میان این دو وظیفه پدیدآید. بنابراین در این بخش از
بررسی سعی می شود تا تاثیرات ناشی از اشتغال زن بر خانواده مورد بررسی قرار
گیرد. زیرا اشتغال زن در ایران، نقش منتهی او را در معرفی و دگرگونی های
بیشماری قرار داده است و این دگرگونیها نیز به نوبه خود بر عرصه های مختلف
زندگی خانوادگی، اثرات مختلفی بر جای گذاشته و روابط و وظایف خانواده و نقش
زن و شوهر را در درون خانواده دچار تغییراتی کرده است.
هدف های تحقیق:
با
وجود تحولات عظیمی که در جامعه ایران به وجود آمده مسلما زنان که نیمی از
منابع انسانی بشمار می روند تحت تاثیر این تحولات قرار گرفته و امروزه درصد
زیادی از زنان به بازار اشتغال راه یافته اند. بنابراین می خواهیم بدانیم
زنان که عامل پیشبرد اهداف توسعه اقتصادی-اجتماعی هستند، آیا می توانند در
محیط خانواده هم به همان نسبت موثر واقع شوند، در واقع هدف اصلی ما شناخت
آثار و نتایج اشتغال زن بر کارکرد خانواده می باشد و اینکه استفاده مالی زن
تا چه اندازه شرایط زندگی خانوادگی و منزلت اجتماعی وی را بهبود می بخشد و
همچنین رابطه زن و شوهر تا چه اندازه از کار زن تاثیر می پذیرد. برای این
منظور در این تحقیق علاوه بر مباحث نظری از روش میدانی و پرسشنامه استفاده
گردیده است.
سئوالات تحقیق:
-تغییرات ایجاد شده در زمنیه اشتغال زنان ، چه تأثیری بر خانواده خواهد داشت؟
-آیا کسی که در تمامی قرون و اعصار با حضور مداوم خود عنصر اصلی بقای خانواده بود، حال با ترک خانه بدان لطمه می‌زند؟
-اشتغال
زن با ایجاد دگرگونیهای بنیادی در ساخت شغلی جامعه، نظام ارزشهای سنتی،
توزیع نقشها و پایگاههای زن و مرد، بر روابط زن و شوهر چه آثاری بر جای
گذاشته است؟
-این آثار در جهت ثبات خانواده و یا تضعیف آن به کار افتاده است؟
-خروج بی‌سابقه زن با ابعادی گسترده ، تا چه حد بر سرنوشت کودکان تأثیر نموده و این تأثیر در چه جهت اعمال گردیده است؟
تعاریف نظری :
1- اشتغال : هر نوع عمل فکری یا بدنی که مجاز بوده و برای ایجاد درآمد صورت گیرد و نتیجه آن تولید کار و خدمتی باشد.
2-شاغل : کسی که به قصد درآمد به شغل مشروعی که عرف و قانون آن را مجاز می‌داند، اشتغال دارد.
3-زنان شاغل : کلیه زنانی که در داخل خانه یا خارج از خانه به شغلی اشتغال دارند.
4-
زنان غیرشاغل : کلیه زنانی که از نظر اقتصادی غیرفعال بوده ، بیشتر اوقات
آنان در خانه‌داری می‌گذرد. (معمولاً از نظر اقتصادی وابسته هستند).
5-
خانواده : گروهی از افراد که با پیوندهای خونی ، ازدواج یا فرزندخواندگی
با یکدیگر مربوط بوده، یک واحد اقتصادی را تشکیل دهند، بزرگترین و محکمترین
نهاد اجتماعی است. همه جوامع شناخته شده دارای شکلی از نظام خانواده
هستند.
6-اختلاف خانوادگی: منظور مشاجرات لفظی و زبانی است. (معمولاً بین زن و مرد به وجود می‌آید).
7-درآمد : منظور از آن دستمزدی میباشد که فرا از کار کردن خود بدست می‌آورد.
8-وضعیت مسکن : چگونگی سکونت و محل زندگی فرد میباشد.
9-بیکار : فردی که به هر دلیلی شغل و بدنبال آن ، درآمد ندارد.
10- کار: کسب و کار و پیشه ( فرد به وسیله کار می‌تواند درآمدی را برای خود داشته باشد.
11- تقسیم کار : تخصصی شدن و ظایف کاری ( هر فردی مسئول انجام دادن کاری باشد).
تعاریف عملیاتی :
طبقه
: توافق آشکاری در مورد چگونگی تعریف دقیق آن وجود ندارد. اما بیشتر
جامعه‌شناسان این اصطلاح را برای اشاره به تفاوت‌های اجتماعی ـ اقتصادی در
میان گروهها به کار می‌برند که باعث ایجاد اختلاف در پیشرفت مادی و قدرت
آنها می‌گردد.
خانواده : گروهی از افراد که با پیوندهای خونی ، ازدواج
یا فرزند خانوادگی با یگدیگر مربوط بوده، یک واحد اقتصادی را تشکیل می‌دهند
و اعضای بزرگسال آن مسئول پرورش کودکان هستند.