توضیحات :
این فایل با فرمت ورد و آماده پرینت می باشد.
موضوع:
بررسی تاثیر بازی درمانی در درمان کودکان بیش فعال
فهرست
مطالب صفحه
چکیده 1
فصل اول : کلیات تحقیق 2
مقدمه 3
بیان مسئله 4
اهمیت و ضرورت تحقیق 5
اهداف تحقیق 6
فرضیه تحقیق 7
تعاریف عملیاتی و نظری و واژه ها و مفاهیم 7
فصل دوم : پیشینه و ادبیات تحقیق 9
تعریف بازی 10
بازی آزادانه انتخاب میشود 14
مراحل متفاوت بازی کودکان 15
بازی های نمایشی 16
پیشرفت ذهنی در بازی 17
عوامل موثر در بازی 18
ویژگی های فردی 19
هوش 22
محیط 24
عامل تغذیه و بهداشت 25
کاربرد بازی در درمان 26
بازی درمانی چیست 31
بازی درمانگر کیست ؟ 33
اتاق بازی درمانی 37
شاخصه های یک اتاق بازی درمانی عبارتست از 37
وسایل اتاق بازی درمانی 38
نمونه هایی از بازی های آموزشی بر اساس نظریه (گانیه ) 40
بازی آشنایی با اعضاء بدن 41
فهرست
مطالب صفحه
بازی اسم من چیست ؟ 43
بازی عمو زنجیر باف 44
تابلو سازی 45
بازی توپ و سبد 46
بازی و رشد جسمانی 51
بازی و رشد اجتماعی 52
طبقه بندی بازی از دیدگاه پیاژه 53
انواع بازی درمانی 54
شیوع بیش فعالی 57
انواع بیش فعالی 58
نوع ترکیبی 60
درمان 61
راهنمایی هایی برای آموزگاران 62
فصل سوم : روش تحقیق 64
جامع مورد تحقیق 65
روش نمونه گیری 65
ابزار اندازه گیری در تحقیق 66
روش آماری 67
روش تحقیق 67
فصل چهارم : یافته ها و تجزیه و تحلیل داده ها 68
مقدمه فصل چهارم 69
جدول 1-4 نمرات خام آزمودنی ها 70
فرمول 71
جدول 2-4 مقایسه بازی درمانی 72
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری 73
بحث و نتیجه گیری 74
پیشنهادات 76
محدودیت ها 77
منابع و ماخذ 78
چکیده:
هدف از تحقیق حاضر بررسى بازى درمانى و درمان کودکان بیش فعال حدود سنى 7 ساله شهرستان ابهر است که فرضیه عنوان شده در تحقیق حاضر عبارت است از اینکه بازى درمانى در درمان کودکان بیش فعال تاْثیر دارد.جامعه مورد پژوهش حاضر دانش آموزان حدود سنى 7 ساله شهرستان ابهر تشکیل داده که 24 نفر از آنان به عنوان نمونه انتخاب شدند که مشکل بیش فعالى‌دارند و بازى درمانى مثل بازى پازل یا ساختن خانه هاى سازمانى و وسایل بازى دیگر مورد آزمون قرار گرفته اند که از این دانش آموزان که بصورت تصادفى انتخاب شده اند میتوان گفت که بازى درمانى‌تاْثیر بسزایى در درمان بیش فعالى دارد به علت اینکه Fبدست آمده برابر 367/12 از جدول 671/5 با درجه آزادى 22 در سطح مفى‌دارى 05/0 بزرگتر است پس میتوان گفت که فرض سفر رد شده است و بازى‌درمانى در درمان کودکان بیش فعال نقش بسزایى دارد.
«فصل اول»
کلیات تحقیق
مقدمه:
موضوع کودکان بیش فعال در این مبحث بیشتر خلاقیت رشد قواى ذهنى،هوش،و واکنشهاى حرکتى کودکان و نوجوانان و روشهاى تربیتى و آموزشى آنهاست که از نظر یک روانپزشک یا مشاور راهنمایى حائذ اهمیت است،اگرچه جنبه هاى تخصصى روانپزشکى مورد نظر نیست ولى‌در ضمن بحث سعى خواهد شد علائمى از این اختلالات بطور خلاصه بیان شود و بطور کلى دستگاه عصبى کودک به درجه رشد و کمال بزرگسالان نرسیده و چون رشد ادامه دارد و به عبارت دیگر در حال تغییر و تحول است،لذا رفتار نیز به همین منوال در تحول خواهد بود. در کودکان بیش فعال همان طور که از اسمش پیداست،واکنشها و ویژگیهاى‌خاص دارند و چون کودک رشد فکرى و حرکتى بالایى با حرکات و رفتار خود نشان میدهد،لذه نمیتواند به رفتارهاى خود کنترل داشته باشد و یا اگر عمل خلافى‌از او سر بزند بى‌تفاوت از او عبور میکند.کودکان در مقابل فشارات زندگى،واکنشهاى نسبتاً سریع نشان میدهند و به همان سرعت هم وقتى فشارهاى زندگى از بین برود،بهبود میابند.از آنجاکه وابسته و متکى‌به دیگران هستند و در واقع از نظر شخصیتى‌هم در حد متعادل هستند،لذا در مقابل فشار و ناراحتى تنها کارى‌که انجام میدهند نشان دادن حرکات مختلف از خود هستند و بطورى میتوان گفت که اصلاً نمیتوانند رفتار و اعمال خود را کنترل کنند.پس اینگونه اختلالات حرکتى در کودک وسیله قدرت بیان است و اگر کودک سن کمترى داشته،در ارتباط با بزرگسالان بیشتر در زحمت بوده است.بطور خلاصه قدرت بیانى‌و حرکتى و زبانى‌کودک در کودکان بیش فعال ممکن است ناشى‌از احساساتى مثل ترس و اضظراب و احساس محدودیت و شکست باشد و این موارد باعث اختلالات دیگرى از جمله؛امتناع از رفتن به مدرسه و بهانه گیرى‌شود.
در روانشناسى‌کودکان،کودکان بیش فعال اختلالات ناشى‌از نارسایى در حفظ تعادل اعضاء و رفتار و حرکات در بین کودکان است و آموزش هاى حرکتى و رفتارى براى این دسته از کودکان لازم است تا بتوانند به حد متعادل،از خود رفتارهایى‌را نشان دهند.لغت بیش فعال اصولاً یک اصطلاح آموزشى است و به عهده مریبان آموزش و پرورش و مشاوران راهنمایى است که در زمره اولین کسانى هستند که با مشاوره رفتارى میتوانند رفتار و حرکات کودکان را مورد بررسى قرار داده و با آنها به حل این رفتار بپردازند.(میلانى فر 1385).
بیان مسئله
تاکنون اصطلاحات و اسامى‌زیادى‌براى این نوع کودکان بکار رفته و میرود.یکى از اصطلاحاتى که هنوز رایج است،کودکان بیش فعال است که بیشتر جنبه حرکتى و رفتارى داشته و به اختلالات . نابهنجاریهاى عصبى و روانى بستگى‌ندارد.اصطلاح بیش فعال قدرى جدیدتر بوده و بنابر توصیه کنگره بین المللى روانپزشکى پاریس از سال 1960 به جاى اصطلاح کودکان غیر عادى و شیطان،بیش فعال بکار رفت.اصطلاحات بیش فعال به این دلیل گسترده تر شده که به اختلالات حرکتى در رفتار کودکان که ممکن بود به واکنشهایى‌منجر شود که در برابر محیط نامناسب از خود نشان دهد یا اصطلاح بیش فعال که هرآن ممکن است کودک با حرکاتى که انجام دهد مشکلات خطرناک دیگرى‌را پیش رو آورد و حرکات نا متعادل و نا همخوان در کنار همدیگر یکى از خصوصیات این کودکان است که تمام این مسائل چه مشکلات خانوادگى و یا نوع رفتار والدین با فرزندان بستگى دارد ولى‌مسئله اى‌که میتوان این بیش فعالى‌را در کودکان کاهش داد مواردى مثل بازى‌کنترل رفتار و حرکات کودکان و همینطور آموزش دادن است که با روشهاى جدید و مدرن در کاهش حرکات و رفتار این کودکان نقش بسزایى میتوان داشت.سرگرم کردن کودک با کارهایى‌مثل درست کردن پازل و یا نقاشى،خود میتواند حرکات او را کنترل کند و باعث شکوفایى حس هاى‌دیگر کودک شود.
سوال مسئله:آیا بازى‌درمانى در درمان بیش فعالى‌کودکان تاْثیر دارد؟
اهمیت و ضرورت تحقیق
مسئله کودکان بیش فعال یا به اصطلاح کودکان پر جنب و جوش از لحاظ رشد قواى‌حرکتى موضوع تازه و جدیدى نیست،بلکه در هر دوره و زمان افرادى در اجتماع وجود داشته اند که از نظر فعالیتهاى ذهنى در حد طبیعى نبودند،بخصوص از روزى که بشر زندگى اجتماعى را شروع کرده،موضوع کسانى که به عللى‌قادر نبوده اند خود را با اجتماع هماهنگ سازند مطرح بوده است.اجتماع براى مصلحت،تعصب یا سالم سازى‌بعضى‌از این افراد را تحمل کرده،عده اى‌را محبوس میساخت یا به مرگ محکوم مینمود.از مجموعه مدارک بدست آمده چنین استنباط میشود که تا قرن هجدهم این افراد مورد توجه اطراف نبوده و حتى پزشکان از پذیرفتن و درمان آنان خوددارى میکردند،اگرچه بعدها مشخص شده است که این کودکان بیش فعال ممکن است به علت مشکلاتى در خانواده و یا عدم توجه والدین(پدر و مادر)بوده،این کودکان باعث وجود این مشکل شده اند و همینطور عدم توجه والدین به رفتارهاى کودک و حرکات آن در اوایل سنین کودکى مى‌توانست کودک را به اوج مشکل نرساند که امید است با ارائه اینگونه تحقیقات بتوانیم شیوه هاى‌مناسب جهت حل این مشکلات را پیدا کنیم و همینطور بتوانیم راههاى درست و مناسب جهت کاهش بیش فعالى‌کودکان را در سنین مختلف اجرا کرده تا کودکان هم بتوانند با رفتار متعادل در جامعه حضور پیدا کنند.
اهداف تحقیق
هدف از تحقیق حاضر اینست که آیا بازى‌درمانى در درمان کودکان بیش فعال نقش مؤثرى دارد یا نه،اینکه آیا بازى کردن با کودکان و نشاندن آنها بعلت بازى با چیزى و یا کسى در حرکات و خلاقیت آن نقش مؤثرى خواهد داشت یا نه؟،و همین بیان این مطلب که بازى در شخصیت سازى و رشد کودک تاْثیر فراوان دارد.بازى وسیله کسب تجربه هاى پر ارزشى است که کودکان در خلال آن از جهت احساسى،اجتماعى و روانى رشد میکنند و این که الگوهاى رفتارى آنان در بازى شکل میگیرد و این الگوها در سراسر عمر کودک سرمشقى مفید براى او خواهد شد.کودک به مرور بازى،الگوهاى بیشمار و در هم پیچیده و ظریف زندگى آدمى را در مى یابد و آن را تجربه و تمرین میکند و رابطه میان این الگوها را میبیند تا آنها را فرا گیرد.و یکى از راههاى این تحقیق،استفاده از بازى درمانى براى درمان کودک است تا بتوان مشکلات رفتارى کودکان را شناخت.
فرضیه تحقیق
1-بازى درمانى در بین کودکان بیش فعال نقش مؤثرى دارد.
تعاریف عملیاتى و نظرى و واژه ها و مفاهیم
بازى‌درمانى:هر نوع فعالیتى که توسط کودکان به منظور تفریح انجام گیرد،بازى‌نامیده میشود و بازى عبارتست از فعالیتى که افراد با میل و رغبت در اوقات فراغت انجام میدهند که بازى درمانى هم مفهومى است که روانشناس براى حل مشکل خود از فعالیتهاى کودک با میل و رغبت میتواند انجام دهد استفاده میکند تا مشکلات حرکتى و رفتارى را بتواند تحت کنترل قرار دهد.(میلانى‌فر 1385).
بازى‌درمانى روشى است که بوسیله آن ابزارهاى طبیعى بیان حالت کودک است یعنى بازى به عنوان مقصد درمانى وى بکار گرفته میشود تا به کودک کمک کند فشارهاى احساسى خویش را تحت کنترل قرار دهد.(اینترنت)
بیش فعالى:به حالتى دلالت میکند که در آن کودک به نحو مفرط و بیش از اندازه فعال و پر جنب و جوش است.تحریک زیاد این کودکان نه تنها خود آنها بلکه اطرافیان،همکلاسیها،اولیاى مدرسه را دچار مشکل میکند.از هر 100 کودک، 5 کودک میتواند به بیش فعالى مبتلا شود.پسران 3 برابر بیشتر از دختران در معرض ابتلا هستند. اغلب این مشکلات قبل از 7 سالگى آغاز میشود و ممکن است والدین تا وقتى که فرزندانشان بزرگتر شده متوجه مشکل او نگردند.علائم بیش فعالى عبارتند از:مشکل در توجه،فعالیت بیش از حد،انجام عمل قبل از فکر کردن و حرکات تکانشى مانند بالا و پایین پریدن بیش از اندازه.(اینترنت)
«فصل دوم»
پیشینه و ادبیات تحقیق
تعریف بازى
هر نوع فعالیتى که،توسط کودکان به منظور تفریح انجام گیرد،بازى‌نامیده میشود.
مربیان ورزش از بازى تلقى جامع ترى دارند.آنها معتقدند که (بازى‌عبارتست از فعالیتى که افراد با میل و رغبت در اوقات فراغت انجام میدهند.)
بر خلاف نظریات گذشتگان که بازى را تنها وسیله اى‌براى اتلاف انرژى مازاد بدن مى‌دانستند،کودکان به هنگام بازى بخشى از نیروى ذهنى و بدنى خود را بکار میبرند،وبازى را بخشى از زندگى‌خویش به حساب مى‌آورند اما نباید این نکته را فراموش کرد که کودک از انجام این فعالیت لذت مى برد.
در یک فرهنگ لغت 10 معناى متفاوت براى واژه - در جایگاه اسمى –و 24 معناى متفاوت براى واژه(بازى‌کردن)- در جایگاه فعلى - دیده میشود.اما بنظر میرسد که واژه (بازى) براى افراد مختلف،کاربردهاى متفاوتى را دارد.براى‌روشن شدن این مبحث به مثالهاى ذیل توجه نمائید:
1- مادرى که از سرو صداى فرزندش به ستوه مى آید فریاد میزند:"برو بیرون،اینقدر اذیتم نکن،برو بازیتو بکن".این مادر به فرزندش مى‌فهماند که من مشغول هستم و شما نیستید.کار من با اهمیت است و مار شما بى‌اهمیت است.متاْسفانه دیدگاه اکثر مادران بدین صورت است.
2- در یک کلاس معلم به شاگردانش میگوید:"بجاى بازى پشت میزاتون فقط باید درس بخونید."
3- بازدید کننده اى - از کلاس درس یک دبستان –هنگامى که دانش آموزان کلاس را ترک میکنند به دانش آموزان میگوید:"شما آنقدر چیزهاى جالب توجه براى بازى کردن دارید که من مایلم مجدداً به مدرسه شما بیایم و شما را ملاقات کنم".
دانش آموزان ناراحت میشوند و اعتراض مینمایند"ما داریم کار میکنیم بازى نمیکنیم".در این مثال،بازى با کار متفاوت است اما ما نمیتوانیم این نکته را بیان نمائیم که بازى متضاد کار است.
اگر یک کودک خردسال را در هنگام بازى با دقت بسیار مشاهده نمائید،در میابید که کودک با دقت تمام با اسباب بازى خود بازى میکند.از دیت هایش با مهارت بسیار استفاده میکند و نشان میدهد که مشغول استدلال است.از یک فرضیه به سوى فرضیه دیگرى حرکت مینماید.
در حقیقت رفتار او همانند یک فرد بزرگسال است که در حال انجام دادن یک پروژه تحقیقاتى است.
در قرن اخیر فیلسوفان و روانشناسان همواره در صدد بوده اند که در پیرامون فعالیتهاى کودکان به کشف حقایقى نائل گردند.آنان دریافتند که راههاى بسیارى براى مشاهده کودکان،در هنگام بازى وجود دارد و در موقعیتهاى متفاوت،باید از روشهاى مناسب با آن استفاده کرد،زیرا هر شیوه اى ارزش خاص خود را دارد.اگر فردى تمایل دارد به صورت محسوس به بازى نظر افکند،نخست باید از راهکارهایى که صاحب نظران در این زمینه مطرح کرده اند آگاهى داشته باشد.
اگر در اندیشه آنها هستند که فرزندان شما از شخصیت کاملى برخوردار شوند و در آینده نزدیک به دیدگاه هاى سنجیده دست یابند.باید آنها،مراحل مختلف رشد را بخوبى طى‌نمایند.اگر در طى مراحل از رشد ،کودک رشد مطلوب را کسب نماید و دوران کودکى رضایت بخشى را سپرى کند،آنگاه بصورت فردى شاد و سرزنده به زندگى مسرت بخش خویش ادامه داد.
یکى از راههایى که در این مرحله از رشد ممکن است به نحو موفقیت آمیزى حاصل شود برخوردارى از فرصت کافى براى‌بازى آزاد است.
شاخصه هاى ذیل در بازى کودکان تاْثیر بسزایى دارد.
1- نگرش هاى والدین و معلمین
2- ویژگى هاى مسکن کودک:نظیر سکونت در آپارتمان ها،خانه هاى‌حیاط دار
3- ترافیک خیابان ها
4- تنش هاى فزاینده اى که والدین تحت تاْثیر آنها زندگى مى‌کنند.
دوران پیش از دبستان ف براى والدین مسائلى ایجاد میکند،زیرا کودکان باید سرگرم شوند و از امکانات بازى استفاده نمایند.اما راههایى وجود دارد که والدین مى‌توانند شرایط مناسبى را براى کودکان پیش از ورود به دبستان فراهم آورد.
*نظرات متخصصان تعلیم و تربیت در پیرامون بازى
تاکنون نظریات بیشمارى،پیرامون بازى‌کودکان مورد بحث و بررسى قرار گرفته است اما با این وجود ما نمیتوانیم یک تعریف جامع را براى بازى کودکان بیابیم،زیرا بازى خون جارى در رگ هاى زندگى کودکان است.
براى آشنایى با دیدگاههاى نظریه پردازان به تعاریف ذیل توجه نمائید:
ماریا مونته سورى: "بازى حرفه کودک است"
جان دیویى: "بازى‌چیزى است که در حال انجام دادن از آن لذت مى‌بریم.اما کار چیزى است که پایان آن خوشایند میباشد."
زیگموند فروید: "بازى موقعیت هایى را فراهم مى آورد که عواطف،بطور واضح بیان شده و همچنین رشد پیدا کنند."
ژان پیاژه: "آیا این بازى نیست که به کودک اجازه میدهد تا نشانه ها را جایگزین واقعیت هاى زندگى کند؟"
ویگوتسکى: "بازى به رشد و پیشرفت روز افزون کودک کمک میکند."
بازى باعث میشود تا کودک،رفتارهاى غیر عادى خود را بهتر کنترل کند.همچنین کودک را ناگزیر میکند تا ماهیت اشیاء را درک کند و این امر موجب میگردد کودک تفاوت خیال و واقعیت را دریابد.
آیا کودکان،تنها به این علت به بازى کردن مى‌پردازند که از بازى لذت مى برند؟آیا کودکان،تنها به خاطر تشویق معلمان به بازى کردن مى پردازند؟
*بازى آزادانه انتخاب میشود.
آیا کودکان میتوانند،آنچه را که دوست دارند انتخاب نمایند؟آیا آنها اجازه دارند بر اساس عقاید خودشان بازى کنند و محل هاى‌مناسب آموزشى را خودشان ترتیب دهند؟
بازى یک عملکرد هدفمند است.کودکان در هنگام بازى احساس رضایت میکنند،حتى اگر این بازى نتیجه اى هم نداشته باشد،کودکان از بازى کردن لذت میبرند.
مربیان در هنگام برگزارى بازى ها باید به این نکته توجه داشته باشند که کودکان حق انتخاب داشته باشند.به عنوان مثال:از کودک بپرسد:آیا قصد دارى با لگوهایت یک خانه بسازى یا یک مدرسه؟.این رفتار نا مناسب مانع از تصمیم گیرى کودک میشود و قدرت انتخاب او را محدود میکند.
*مراحل متفاوت بازى کودکان
محققین عقیده دارند که بازى از مراحل تکاملى مختلفى میگذرد.
1- بازى کاربردى و کشف اعضاى بدن:فعالیتهاى تکرارى و ساده که در آن کودک اعضاى بدن خود را لمس و نکاتى را یاد میگیرد؛به عنوان مثال:هنگامى که کودک با انگشتان خود بازى میکند و یا آنها را مى‌فشارد و یا زمانى که او خمیر بازى را بصورت لوله در مى‌آورد.
2- بازى ساده:بازى هایى که داراى هدف و منظور خاصى باشند بازى هاى سازنده میشود.مانند:ریختن آب براى‌پر کردن سطل
3- بازى هاى نمایشى(دراماتیک):که در این بازى ها کودک انجام کارى را نشان میدهد و سعى بر یادگیرى کاربرد آنها میکند.
4- بازى‌هاى قانون مندانه:این بازى ها براى کودکان خردسالانه مناسب نیستند اما براى کودکان بزرگسال مناسب است. برنامه هاى رقابتى در این بازى ها توسعه بیشترى پیدا میکند.
دانلود پروژه بررسی تاثیر بازی درمانی در درمان کودکان بیش فعال